Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Al-Monitor, οι ανακοινώσεις του LNA ανέφεραν ότι ο Καλίν και ο Χάφταρ συζήτησαν τρόπους για την εμβάθυνση της συνεργασίας, ενώ φωτογραφίες έδειξαν τον Καλίν να συναντά και τον Σαντάμ Χάφταρ, γιο του διοικητή και νεοδιορισθέντα αναπληρωτή αρχιστράτηγο του LNA. Η Άγκυρα δεν έχει εκδώσει ανακοίνωση για τις συνομιλίες. Κατά την παραμονή της Kinaliada, Τούρκοι αξιωματικοί του ναυτικού συναντήθηκαν επίσης με τον Σαντάμ Χάφταρ, σηματοδοτώντας ένα άνοιγμα προς μια πλευρά που κάποτε είχε καταγγείλει τη συμφωνία της Άγκυρας του 2019 ως «άκυρη και ανυπόστατη».
Η Λιβύη παραμένει διχασμένη παρά την κατάπαυση του πυρός του 2020 που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ: Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά ελέγχει την Τρίπολη, ενώ ο Χάφταρ κυριαρχεί στα ανατολικά μέσω του LNA. Η Τουρκία παρενέβη στρατιωτικά στα τέλη του 2019 για να υποστηρίξει τις αρχές της Τρίπολης, υπό την ηγεσία τότε του Φαγέζ αλ Σάρατζ, ανατρέποντας την πολιορκία της πρωτεύουσας από τον Χάφταρ και αλλάζοντας τις ισορροπίες στο πεδίο της μάχης προς την κατεύθυνση της εκεχειρίας. Έκτοτε, η Άγκυρα έχει καλλιεργήσει επαφές στα ανατολικά για να διασφαλίσει τα συμφέροντά της στον τομέα της ασφάλειας και της οικονομίας και, κυρίως, για να εξασφαλίσει την επικύρωση της θαλάσσιας συμφωνίας στη Βεγγάζη.
Αυτή η προσπάθεια φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Το κοινοβούλιο που εδρεύει στα ανατολικά συνέστησε τον Ιούνιο μια επιτροπή για να επανεξετάσει την προηγουμένως απορριφθείσα συμφωνία, και το Bloomberg ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι μια ψηφοφορία θα μπορούσε να διεξαχθεί τους επόμενους μήνες. Η επικύρωση θα δημιουργούσε ουσιαστικά έναν θαλάσσιο διάδρομο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, επιτρέποντας στην Άγκυρα να διεκδικήσει δικαιώματα και να ερευνήσει για υδρογονάνθρακες σε ύδατα που είναι δυνητικά πλούσια σε ενεργειακούς πόρους, αντικρούοντας παράλληλα τις ελληνικές διεκδικήσεις για την υφαλοκρηπίδα που συνδέονται με τα νησιά της στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η συμφωνία του 2019 αγνοεί παράνομα τη θαλάσσια επήρεια της Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου, του Καστελλορίζου και της Ρόδου. Τούρκοι αναλυτές αντιτείνουν ότι η συμφωνία παρέχει ένα νομικό και γεωπολιτικό αντίβαρο στη θέση της Αθήνας. Νομικός εμπειρογνώμονας που συμβουλεύει κυβερνήσεις και εταιρείες δήλωσε στο Al-Monitor ότι δεν υπάρχουν λεπτομερείς, παγκόσμιοι κανόνες για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και ότι τα νησιά μπορούν να παράγουν πλήρη ή μερική επήρεια για τον καθορισμό αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) ανάλογα με το μέγεθος, τον πληθυσμό και την αυτάρκειά τους. «Η Ελλάδα αποδυναμώνει τις διεκδικήσεις της προσπαθώντας να αντιμετωπίζει τα μικρά της νησιά, όπως η Μεγίστη [Καστελλόριζο] και η Γαύδος, με τον ίδιο τρόπο όπως την Κρήτη και τη Ρόδο», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας. Η Τουρκία αντιτίθεται στη χρήση από την Αθήνα του μικροσκοπικού Καστελλορίζου, μόλις 2 χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές, για να διεκδικήσει μια τεράστια περιοχή που εκτείνεται προς την Κύπρο και την Αίγυπτο, και αντ' αυτού χαρτογραφεί μια ζώνη που συνδέει την ακτογραμμή της με τη Λιβύη και την Αίγυπτο, περνώντας ανάμεσα από τη Ρόδο και την Κρήτη.
Οι περιφερειακοί συσχετισμοί επίσης μεταβάλλονται. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν μια συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ τον Αύγουστο του 2020, η οποία αμφισβητούσε το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Ωστόσο, η Άγκυρα και το Κάιρο εξομάλυναν τις διπλωματικές τους σχέσεις το 2023 και έχουν έρθει πιο κοντά στο ζήτημα της Λιβύης, καθώς η Τουρκία προσεγγίζει τον Χάφταρ, έναν μακροχρόνιο σύμμαχο της Αιγύπτου. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στο Ελ Αλαμέιν στις 9 Αυγούστου για να συζητήσουν περιφερειακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης. Αναλυτές στην Άγκυρα εκτιμούν ότι η προηγούμενη συμφωνία της Αιγύπτου για την ΑΟΖ άφησε ανοιχτές αμφισβητούμενες περιοχές και ότι η βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία θα μπορούσε να διευκολύνει την απόφαση του Χάφταρ να στηρίξει τη συμφωνία του 2019.
Η Ιταλία προσθέτει μια άλλη διάσταση. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν φιλοξένησε την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον Ντμπεϊμπά στην Κωνσταντινούπολη την 1η Αυγούστου, καθώς η Ρώμη ηγείται των ευρωπαϊκών προσπαθειών για τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης από τη Λιβύη. Ένας στενότερος τουρκο-ιταλικός συντονισμός τόσο με την Τρίπολη όσο και με τη Βεγγάζη θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνεργασία στους τομείς της ενέργειας, των θαλάσσιων ζωνών και της ανασυγκρότησης, πιθανώς εντός ενός τριμερούς πλαισίου που ενισχύει τη θέση της Άγκυρας έναντι των ελληνικών ενστάσεων.
Καθώς οι ναυτικές επισκέψεις, η διπλωματία των μυστικών υπηρεσιών και οι ευρωπαϊκές επαφές συγκλίνουν, η στρατηγική της Άγκυρας στη Λιβύη δοκιμάζει τις κόκκινες γραμμές της Αθήνας. Μια ψηφοφορία για την επικύρωση στη Βεγγάζη, εάν πραγματοποιηθεί, θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει το νομικό και ενεργειακό τοπίο της ανατολικής Μεσογείου.
Φωτογραφία: Δημιουργήθηκε με τη βοήθεια του Gemini AI.